MİTHAT YURDAKUL- Türkiye 11 Mart’ta başlayacak olan Ramazan ayına hazırlanırken gıda ürünlerinde geçen Ramazan’a göre fiyat artışları dikkat çekiyor. Ramazan öncesi eksiklerini tamamlamak için markete ya da yaşadığını şehrin geleneksel alışveriş mekanlarına giden vatandaşlar, hem Ramazan’da çokça tüketilen ürünlerin hem de temel gıda malzemelerinin fiyatlarının yükseldiğini görüyor.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin (TZOB) mevcut gıda fiyatlarını, geçen yıl Ramazan öncesiyle karşılaştırdığı araştırması da yüksek oranlı artışları ortaya koydu. TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, konuyla ilgili açıklamasında şu bilgileri verdi:
“Geçen yıl ile bu yılın Ramazan ayı öncesindeki fiyatlara baktığımızda, bu yıl markette 38 üründe fiyat artışı oldu, sadece 1 üründe fiyat düşüşü yaşandı. Markette en fazla fiyat artışı yüzde 195 ile kuru incirde görüldü. Kuru incirdeki fiyat artışını yüzde 171.5 ile zeytinyağı, yüzde 149.3 ile kuru kayısı, yüzde 148.2 ile sivri biber izledi. Markette fiyatı düşen tek ürün ise yüzde 11.6 ile kuru soğan oldu. Geçtiğimiz yılın Ramazan öncesine göre bu sene tüketicilerimiz marketten kuru inciri 2.9 kat, zeytinyağını 2.7 kat, kuru kayısıyı ve sivri biberi 2.5 kat fazla fiyata tüketmek zorunda kalacaklar.”
‘Tavan fiyat olmalı’
Bayraktar şöyle devam etti: “Bazı satıcılar enflasyon kalkanının arkasına saklanarak, maliyetleri de bahane ederek fiyatları sürekli artırıyor. Bu durum enflasyonda artış eğilimini devam ettiriyor. Tüketicileri kandırarak aynı fiyata gramaj düşürme hileleri, aynı ürünün farklı marketlerde çok farklı fiyatlara satılması, aynı fiyata daha kalitesiz ürün satılması, yanıltıcı isimler ile farklı ürünlerin tüketiciye satılması fırsatçılık enflasyonunun en önemli nedenleri arasındadır. Piyasadaki fiyatların kontrol altına alınması ve tüketicilerin artan fiyatlar karşısında korunması adına gıda ürünlerinde tavan fiyat uygulaması bir an önce hayata geçirilmelidir.”
Tüketicilere araştırarak, fiyat karşılaştırması yaparak ve ürün içeriklerine dikkat ederek alışveriş yapmaları önerisinde bulunan Bayraktar, “Hükümetimiz gıda fiyatları üzerinden fırsat enflasyonu yaratanlara göz açtırmamalıdır” dedi.
Geçen Ramazan’dan bu yana fiyatı en hızlı artan 10 gıda
Gıda ürün Artış (%)
Kuru incir 195
Kuru incir 195
Zeytinyağı 171.5
Kuru kayısı 149.3
Sivri biber 148.2
Fındık (iç) 137.5
Patlıcan 134.3
Ispanak 133.3
Kuzu eti 127.5
Karnabahar 126.2
Marul (adet) 122.6
İşletmeler kapandı et fiyatları yükseldi
Ocak ayı sonunda üreticide 267 lira olan dana karkas etin fiyatının Ramazan ayı öncesinde yüzde 20 artışla 321 liraya, 296 lira olan kuzu karkasın fiyatının yüzde 32 buçuk artışla 392 liraya yükseldiğini belirten Şemsi Bayraktar şunları kaydetti:
“Marketlerde 415 liraya satılan dana kuşbaşının fiyatı Ramazan ayı öncesinde yüzde 20 artışla 497 liraya, 458 liraya satılan kuzu kuşbaşının fiyatı yüzde 32 artışla 606 liraya yükseldi. Et fiyatlarında yaşanan artışların temel nedeni hayvan sayısının azalmasına paralel olarak et arzında yaşanan düşüştür. Dört aylık dönemde 38 bin 802 adet büyükbaş, 12 bin 644 adet küçükbaş hayvancılık işletmesi üretimi bırakarak kapısına kilit vurdu.”
‘Almama hakkı’ boyutuna geldi
Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Ergün Kılıç, Milliyet’e yaptığı açıklamada, örgütlü olmayan tüketicinin direnci olmayacağını belirterek, gelinen noktanın “almama hakkını kullanma” boyutuna ulaştığını söyledi. Lokantacı, tüccar ve perakendecilerin dernekleri olduğunu belirten Kılıç, “Kendi ürün sağlayıcılarına karşı eylem yaptıklarını duyuyor musunuz? Ne zam gelirse yansıtıyorlar” dedi. Temel ihtiyaçlar üzerindeki verginin sıfırlanması gerektiğine işaret eden Kılıç, gıdada her aşamada kontrole ihtiyaç olduğunu, yerel yönetimlerin bu konuda daha aktif hale gelmesi gerektiğini söyledi. “Ramazan bayramının ne zaman geleceği belli değil mi? Serbest piyasa kontrolsüz piyasa mıdır” diyen Kılıç, Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’nun fahiş zam yapan işletmelere ceza kestiğini anımsatarak, “Verilen cezaların kaçta kaçı ödeniyor” diye sordu.
Esnaf odalarının fiyat tarifeleri belirlediğine dikkat çeken Kılıç, “Tavan fiyatın bazı gıdalarda olabileceğini düşünüyorum” dedi. Üretimdeki girdi maliyetlerine de dikkat çeken Kılıç, “Karpuz çıkmadan tarlaları satın alıyor marketler. Çiftçiler ona mahkum oluyor. 1 liraya ürettiğini marketten 10 liraya almak zorunda kalıyor” dedi.
